Farmer Accident compensation yojana / शेतकरी आपघात सुरक्षा सानुग्रह उपचार योजना
Table of Contents
तपशील:
शेती व्यवसाय करताना शेतकरी विविध अपघातांना बळी पडतात. कुटुंब प्रमुखाचा मृत्यू/अपंगत्व यामुळे शेतकऱ्यांच्या कुटुंबातील सदस्यांना गंभीर आर्थिक परिस्थितीला तोंड द्यावे लागते. नोंदणीकृत खातेदार असलेले शेतकरी आणि नोंदणीकृत खातेदार म्हणून नोंदणीकृत नसलेल्या शेतकरी कुटुंबातील कोणताही 1 सदस्य यापैकी कोणत्याही व्यक्तीला अपघात किंवा अपंगत्व आले तरीही योजनेअंतर्गत लाभ मिळण्यास पात्र राहतील. या योजनेचा इतर कोणत्याही संस्था किंवा वैयक्तिक शेतकऱ्यांद्वारे राबविण्यात येणाऱ्या अशा कोणत्याही योजनेशी कोणताही संबंध नाही. या योजनेचा लाभ पूर्णपणे स्वतंत्र आहे. या योजनेचा लाभ मिळविण्यासाठी शासन निर्णय (G.R.) मध्ये विहित केलेल्या व्यतिरिक्त कोणतीही कागदपत्रे सादर करण्याची आवश्यकता नाही.
फायदे:
भरपाईच्या स्वरूपात लाभ प्रदान केले आहेत:
I) मृत्यू – रु. 2 लाख.
II) अपंगत्व – रु. १ लाख/- किंवा २ लाख.
अ) एक अंग किंवा एक डोळा गमावणे – रु. १ लाख.
ब) दोन हात किंवा दोन डोळे गळणे- रु. 2 लाख.
c) एक अवयव आणि एक डोळा गमावणे – रु. 2 लाख.
Yojana पात्रता:
1) 10 ते 75 वर्षे वयोगटातील नोंदणीकृत शेतकरी.
2) महाराष्ट्रातील शेतकरी म्हणून नोंदणीकृत व्यक्ती 7/12 उताऱ्याद्वारे पुराव्यांनुसार.
3) राज्यातील सर्व 1.52 कोटी शेतकरी आणि त्यांच्या कुटुंबातील एक सदस्य.
अपवाद:
1) नैसर्गिक मृत्यू
2) आधीपासून अस्तित्वात असलेले शारीरिक किंवा मानसिक पराभव, संक्रमण
३) आत्महत्या किंवा आत्महत्येचा प्रयत्न स्वत:ला झालेली इजा
4) कोणत्याही कायद्याचे उल्लंघन किंवा गैरप्रकारातून होणारी कृती
5) दारूच्या प्रभावाखाली
6) मानसिक अपंगत्व
7) अंतर्गत अवयवातून रक्तस्त्राव
8) मोटार रॅली
9) गृहयुद्धासह युद्ध
10) सैन्य दलात सेवा
11) तात्काळ लाभार्थीकडून खून.
Yojana अर्ज प्रक्रिया ऑफलाइन:
1. संबंधित अपघातग्रस्त शेतकरी/शेतकऱ्याच्या वारसांनी सर्व विहित कागदपत्रांसह संपूर्ण दावा प्रस्ताव संबंधित तालुका कृषी अधिकारी यांच्याकडे 30 दिवसांच्या आत सादर करावा.
2. अपघातग्रस्ताची प्राथमिक माहिती मिळाल्यानंतर संबंधित महसूल अधिकारी, पोलीस अधिकारी, तालुका कृषी अधिकारी यांच्या पथकाने घटना घडल्यापासून 8 दिवसांच्या आत तहसीलदारांना भेट देऊन अहवाल सादर करावा.
3. तालुका कृषी अधिकाऱ्यांनी प्राप्त झालेल्या दाव्याच्या प्रस्तावांची छाननी करून पात्र हक्क प्रस्ताव संबंधित तहसीलदारांना सादर करावेत.
4. तहसीलदारांच्या अध्यक्षतेखालील समितीच्या बैठकीत शेतकरी/शेतकरी कुटुंबाच्या वारसांना मदत देण्यासाठी 30 दिवसांच्या आत निर्णय घेण्यात येईल आणि त्यानंतर अपघातग्रस्तांच्या बँक खात्यात ECS द्वारे निधी अदा करण्यात येईल. शेतकरी / वारस संबंधित तालुका कृषी अधिकारी यांच्यामार्फत.
आवश्यक कागदपत्रे:
1) महाराष्ट्रातील शेतकरी म्हणून नोंदणीकृत व्यक्ती 7/12 उताऱ्याने पुराव्यांनुसार.
२) गाव फॉर्म क्रमांक ६ – D (फेर-फार ).
३) गाव फॉर्म क्रमांक ६ – C.
4) जन्माचा दाखला किंवा शाळा सोडल्याचा दाखला इत्यादींद्वारे वयाचा पुरावा
5) मृत्यू प्रमाणपत्र
६) पहिला तपास अहवाल (एफआयआर)
7) चौकशी अहवाल / पंचनामा
8) शवविच्छेदन अहवाल / पंचनामा
9) व्हिसेरा अहवाल
10) अक्षमता प्रमाणपत्र.
महत्वाचे मुद्दे:
या दावा योजनेंतर्गत कोणत्या शेतकऱ्यांना लाभ मिळतो?
10 ते 75 वर्षे वयोगटातील महसूल नोंदीनुसार राज्यातील सर्व नोंदणीकृत खातेदार शेतकरी
1. 10 ते 75 वर्षे वयोगटातील खातेधारक शेतकरी कुटुंबातील कोणताही 1 सदस्य जो खातेदार म्हणून नोंदणीकृत नाही.2. अपघातग्रस्ताची पत्नी/अपघातग्रस्ताचा पती .3. अपघातग्रस्त अविवाहित मुलगी. 4. अपघातग्रस्ताची आई .5. अपघातग्रस्ताचा मुलगा 6. अपघातग्रस्त वडील.
गोपीनाथ मुंडे शेतकरी सुरक्षा सानुग्रह उपचार योजनेचे लाभ शेतकऱ्याला किंवा त्याच्या वारसांना खालीलप्रमाणे आहेत.
1) अपघाती मृत्यू – रु. 2,00,000/- 2) अपघातामुळे दोन डोळे किंवा दोन अवयव निकामी होणे – रु. 2,00,000/- 3) अपघातामुळे एक डोळा व एक अवयव निकामी होणे – रु. 2,00,000/- /- 4) अपघातामुळे एक डोळा किंवा एक अवयव निकामी होणे – रु. 1,00,000/-
गोपीनाथ मुंडे शेतकरी सुरक्षा सानुग्रह उपचार योजनेअंतर्गत विविध अपघातांसाठी शेतकऱ्यांना हक्काचे संरक्षण मिळते.
1. रस्ता अपघात 2. रेल्वे अपघात 3. अपघाती पाण्यात बुडवणे किंवा जंतूनाशक किंवा इतर कारणांमुळे विषबाधा होणे, 4. विजेच्या धक्क्याने मृत्यू 5. खून 6. उंचावरून पडून अपघात किंवा मृत्यू 7. साप चावणे आणि विंचू चाव्याव्दारे 8. नक्षलवाद्यांकडून होणारी हत्या 9. जनावरांच्या चाव्यामुळे (रेबीज) अपघात/मृत्यू. 10. एक दंगल 11. इतर कोणत्याही अपघातांसाठी हक्काचे संरक्षण प्रदान केले जाते.
या योजनेत शेतकऱ्यांच्या दाव्याच्या कव्हरेजमध्ये खालील बाबींचा समावेश नाही:-
1. पूर्व अपंगत्व 2. आत्महत्येचा प्रयत्न, आत्महत्या किंवा जाणूनबुजून स्वत:हून घडवून आणलेली इजा 3. गुन्ह्याच्या उद्देशाने कायद्याचे उल्लंघन करून झालेला अपघात . 4. ड्रग्जच्या प्रभावाखाली असताना झालेला अपघात 5. नैसर्गिक मृत्यू 6. भ्रम 7. अंतर्गत रक्तस्त्राव 8. मोटार रेसिंग अपघात, 9. युद्ध 10. सैन्यात नोकरी 11. जवळच्या लाभार्थीकडून हत्या
दाव्याचा प्रस्ताव सादर करण्यासाठी शेतकरी किंवा वारसांनी प्रस्तावासोबत कोणती कागदपत्रे सादर करावी लागतात याची थोडक्यात माहिती
1. मूळ 7/12 ज्यामध्ये शेतकरी म्हणून त्यांचे नाव आहे, 2. गाव नमुना क्र. 6 सी चा उतारा म्हणजे शेतकऱ्यांचा वारस म्हणून गाव मजूर तलाठ्याच्या नोंदीनुसार मंजूर झालेला वारसा रेकॉर्ड, 3. गाव नमुना क्र. 6-ड चा उतारा म्हणजेच बदलाची नोंद ज्यावरून अपघातग्रस्ताचे नाव दिसते. ७/१२. 4. वयाच्या पुराव्यासाठी जन्मतारखेचा दस्तऐवज 5. मृत्यू झाल्यास मृत्यूचा दाखला.6. अपंगत्वाच्या बाबतीत, वैद्यकीय अधिकारी किंवा जिल्हा शल्यचिकित्सक यांनी जारी केलेल्या कायमस्वरूपी अपंगत्वाच्या वैद्यकीय प्रमाणपत्राची साक्षांकित प्रत सादर करणे आवश्यक आहे. 7. प्रथम माहिती अहवाल 8. स्पॉट पंचनामा 9. चौकशी पंचनामा 10. शवविच्छेदन अहवालाची प्रत 11. व्हिसेरा अहवाल 12. अपघातग्रस्त व्यक्ती चालक असल्यास वैध ड्रायव्हिंग लायसन्स.
या योजनेसाठी कोण अर्ज करतात? 10 ते 75 वर्षे वयोगटातील खातेदार शेतकरी कुटुंबातील कोणताही 1 सदस्य जो खातेदार म्हणून नोंदणीकृत नाही. अ) अपघातग्रस्ताची पत्नी/अपघातग्रस्ताचा पती, ब) अपघातग्रस्त अविवाहित मुलगी क) अपघातग्रस्ताची आई ड) अपघातग्रस्ताचा मुलगा ई) अपघातग्रस्त वडील.
या योजनेत समाविष्ट असलेले कायमस्वरूपी अपंगत्व पुढीलप्रमाणे आहे:-
1) अपघातामुळे दोन डोळे किंवा दोन अवयव निकामी होणे 2) अपघातामुळे एक डोळा आणि एक अवयव निकामी होणे 3) अपघातामुळे एक डोळा किंवा एक अवयव निकामी होणे.
शेतकऱ्यांनी जवळच्या कृषी विभागाचे कृषी पर्यवेक्षक किंवा त्यांच्या तालुक्यातील तालुका कृषी अधिकारी किंवा त्यांच्या तालुक्यातील जिल्हा अधीक्षक कृषी अधिकारी कार्यालयाशी संपर्क साधावा.
शेतकऱ्यांनी दावा प्रस्ताव सादर करताना कोणती काळजी घ्यावी?
1) अपघात होताच शेतकऱ्याने अपघाताबाबत जवळच्या कृषी कार्यालयाला कळवावे 2) संबंधित अपघातग्रस्त शेतकरी/शेतकऱ्याच्या वारसांनी 30 दिवसांच्या आत सर्व विहित कागदपत्रांसह संपूर्ण दावा प्रस्ताव संबंधित तालुका कृषी अधिकारी यांच्याकडे सादर करावा.